شاخص دلار آمریکا (DXY) چیست و چگونه آن را معامله کنیم

شاخص دلار آمریکا (US Dollar Index) چیست و چرا اهمیت دارد؟

شاخص دلار آمریکا یکی از پرکاربردترین ابزارها برای سنجش قدرت و تمایل بازار نسبت به دلار ایالات متحده است. این شاخص، عملکرد دلار را در برابر یک سبد مشخص از ارزهای مهم جهانی به‌صورت زنده اندازه‌گیری می‌کند و به معامله‌گران امکان می‌دهد روند ارزش پرمعامله‌ترین ارز جهان را دنبال کنند.

از آن‌جا که دلار نقش محوری در مبادلات جهانی دارد، شاخص آن نه‌تنها ابزاری برای تحلیل بازار فارکس است، بلکه به‌عنوان یک بازار مستقل هم شناخته می‌شود. بررسی تغییرات این شاخص می‌تواند سرنخ‌های ارزشمندی برای تصمیم‌گیری در معاملات ارزی ارائه دهد.

شاخص DXY چیست؟

نماد DXY به شاخص دلار آمریکا اشاره دارد؛ معیاری که ارزش دلار را در برابر شش ارز معتبر خارجی دنبال می‌کند. هدف این شاخص، ارائه تصویری شفاف از جایگاه دلار در بازارهای جهانی است. هرگاه دلار در برابر این ارزها تقویت شود، مقدار DXY افزایش می‌یابد و در صورت تضعیف دلار، شاخص کاهش پیدا می‌کند.

در میان معامله‌گران فارکس، این شاخص نه‌تنها با نماد DXY، بلکه با نام‌های USDX یا حتی لقب غیررسمی "Dixie" نیز شناخته می‌شود.

شاخص دلار آمریکا چگونه کار می‌کند؟

عملکرد شاخص دلار آمریکا بر پایه مقایسه ارزش دلار با شش ارز معتبر جهانی است: یورو (EUR)، ین ژاپن (JPY)، پوند بریتانیا (GBP)، دلار کانادا (CAD)، کرون سوئد (SEK) و فرانک سوئیس (CHF). این ترکیب در سال 1974، هم‌زمان با ایجاد شاخص، انتخاب شد.

تنها تغییر مهم در این سبد ارزی در سال 1999 رخ داد، زمانی که یورو جایگزین مجموعه‌ای از ارزهای اروپایی مانند مارک آلمان، فرانک فرانسه و لیر ایتالیا شد.

با این حال، بسیاری از شرکای تجاری بزرگ ایالات متحده از جمله چین و مکزیک در این شاخص حضور ندارند. به همین دلیل، برخی کارشناسان پیشنهاد داده‌اند که ارزهایی مثل یوان چین (CNY) و پزوی مکزیک (MXN) جایگزین فرانک سوئیس و کرون سوئد شوند، یا حتی سبد شاخص گسترده‌تر شود تا شامل ارزهای بیشتری گردد.

شاخص دلار در ابتدا با قیمت پایه 100 راه‌اندازی شد و تمامی تغییرات بعدی به‌صورت نسبتی از این مقدار محاسبه می‌شوند. به‌عبارت ساده، عدد شاخص بالاتر از 100 نشان‌دهنده قدرت بیشتر دلار نسبت به زمان پایه، و عدد کمتر از 100 بیانگر تضعیف آن است.

چگونه شاخص دلار (DXY) را معامله کنیم؟

برای شروع معامله شاخص دلار، ابتدا در GreenUp24 ثبت‌نام کنید و سپس یک حساب معاملاتی باز کنید تا به ابزارهای لازم برای معامله این شاخص دسترسی داشته باشید. از آنجا که مانند سایر شاخص‌ها، بازار فیزیکی مستقلی برای خرید و فروش DXY وجود ندارد، لازم است از محصولات مشتقه‌ای مثل قراردادهای CFD یا قراردادهای آتی (Futures) استفاده کنید.

اگر دیدگاه شما نسبت به دلار مثبت باشد، می‌توانید پوزیشن خرید (Long) روی شاخص باز کنید تا با رشد آن سود کسب کنید، و در صورت افت، متحمل زیان شوید. در مقابل، اگر انتظار دارید دلار تضعیف شود، با گرفتن پوزیشن فروش (Short) می‌توانید از کاهش ارزش آن سود ببرید.

یکی از روش‌های رایج استفاده از DXY، هج کردن (Hedging) در برابر تغییرات ارزش دلار است. به‌عنوان نمونه، اگر نگران هستید که تقویت دلار آمریکا باعث افت ارزش پرتفوی سهام شما شود، می‌توانید با خرید شاخص دلار این ریسک را پوشش دهید؛ به این ترتیب، بخشی از زیان احتمالی سهام می‌تواند با سود ناشی از موقعیت شما در شاخص دلار جبران شود.

فرمول محاسبه شاخص دلار (DXY)

محاسبه شاخص دلار بر اساس نرخ تبادل هر یک از ارزهای موجود در سبد و ضریب وزنی آن‌ها انجام می‌شود. این ضرایب باعث می‌شوند که ارزهای مهم‌تر مانند یورو تأثیر بیشتری بر قیمت نهایی شاخص داشته باشند و ارزهای کوچک‌تر، مانند کرون سوئد، اثر کمتری بگذارند.

وزن هر ارز در محاسبه DXY به این صورت است:

• EUR/USD: ‌%57.6
• USD/JPY: ‌%13.6
• GBP/USD: ‌%11.9
• USD/CAD: ‌%9.1
• USD/SEK: ‌%4.2
• USD/CHF: ‌%3.6

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، جفت‌ارز یورو/دلار بیشترین سهم را دارد حتی بیشتر از مجموع دیگر ارزها که دلیل آن جایگزینی چند ارز اروپایی سابق (مانند مارک آلمان و فرانک فرانسه) با یورو و نقش مهم اتحادیه اروپا به‌عنوان شریک تجاری ایالات متحده است.

فرمول:

USDX = 50.14348112 × (EUR/USD)^(-0.576) × (USD/JPY)^(0.136) × (GBP/USD)^(-0.119) × (USD/CAD)^(0.091) × (USD/SEK)^(0.042) × (USD/CHF)^(0.036)

نکته مهم: توان‌های منفی در فرمول به این دلیل هستند که در آن جفت‌ارزها، دلار به‌عنوان ارز مظنه (Quote Currency) قرار دارد، در حالی‌که برای جفت‌هایی مانند USD/JPY و USD/CHF که دلار ارز پایه است، توان مثبت در نظر گرفته می‌شود.

تاریخچه شاخص دلار آمریکا (USDX)

شاخص دلار آمریکا در سال 1973 و پس از پایان «توافق برتون وودز» راه‌اندازی شد. این توافق بین بانک‌های مرکزی، سیاست‌های پولی کشورهای مستقل را هماهنگ می‌کرد و زمینه همکاری‌های تجاری و مالی بین ایالات متحده، کانادا، کشورهای اروپای غربی و استرالیا را فراهم می‌ساخت.

پس از فروپاشی برتون وودز، استاندارد طلا نیز پایان یافت؛ استانداردی که پیش‌تر ارزش دلار را مستقیماً به طلا متصل می‌کرد. ایجاد شاخص دلار، راهی برای سنجش ارزش ارز ذخیره جهانی (USD) در بازار آزاد فراهم کرد.

از سال 1985 تاکنون، مدیریت این شاخص بر عهده Intercontinental Exchange (ICE) بوده است.

سقف‌ها و کف‌های تاریخی شاخص دلار

برخلاف بسیاری از شاخص‌های مالی که در طول زمان رشد پیوسته داشته‌اند، شاخص دلار از زمان آغاز به کار، مسیر پرنوسانی را تجربه کرده است.

• بالاترین رکورد: ‌۵ مارس ۱۹۸۵ با عدد 163.83
• پایین‌ترین رکورد: ‌۲۲ آوریل ۲۰۰۸ همزمان با آغاز بحران مالی جهانی

با توجه به اینکه شاخص از عدد پایه 100 شروع شده، مقایسه مقدار فعلی آن با این سطح می‌تواند به‌سرعت نشان دهد که دلار امروز قوی‌تر یا ضعیف‌تر از سال 1974 است.

عوامل مؤثر بر تغییرات شاخص دلار

نوسانات USDX معمولاً تحت تأثیر عوامل کلان اقتصادی قرار دارند، از جمله:

• داده‌های اقتصادی مانند GDP و نرخ بیکاری
• وضعیت سلامت اقتصادی کشورهای عضو سبد شاخص
• سیاست‌های پولی و مالی بانک‌های مرکزی

عامل مهم دیگر، ورود سرمایه به دارایی‌های امن (Safe Haven Flows) است. در دوران عدم قطعیت اقتصادی یا بحران‌های جهانی، تقاضا برای دلار آمریکا افزایش می‌یابد و شاخص رشد می‌کند. در مقابل، زمانی که حس ریسک‌پذیری (Risk-On Sentiment) بر بازار غالب شود، سرمایه‌گذاران ممکن است دلار را بفروشند و به سمت دارایی‌های پرریسک‌تر حرکت کنند که باعث افت شاخص می‌شود.

نتیجه

شاخص دلار آمریکا ابزاری مهم برای سنجش قدرت USD در برابر ارزهای معتبر جهانی است و نقش کلیدی در تحلیل روندهای بازار فارکس دارد. آشنایی با ساختار، تاریخچه و عوامل مؤثر بر تغییرات آن، به معامله‌گران دیدی دقیق‌تر در تصمیم‌گیری می‌دهد.

برای رصد و تحلیل دقیق تحرکات شاخص دلار و تأثیر آن بر معاملات خود، همین حالا در GreenUp24 حساب معاملاتی باز کنید و با ابزارهای تحلیلی پیشرفته کار کنید.